已知函数 $f\left( x \right) = {{\mathrm{e}}^x},x \in {\mathbb{R}}$.
【难度】
【出处】
2013年高考陕西卷(理)
【标注】
-
若直线 $y = kx + 1$ 与 $f\left( x \right)$ 的反函数的图象相切,求实数 $k$ 的值;标注答案$k=\dfrac 1{\mathrm e^2}$.解析本题考查导数的几何意义,在一点处的导数值等于在此点处的切线斜率.$f\left( x \right)$ 的反函数为\[g\left( x \right) = \ln x.\]设直线 $y = kx + 1$ 与 $g\left( x \right) = \ln x$ 的图象在 $P\left( {{x_0},{y_0}} \right)$ 处相切,则有\[\begin{split}{y_0} &= k{x_0} + 1 = \ln {x_0},\\ k &= g'\left( {x_0} \right) = \dfrac{1}{x_0}.\end{split}\]解得\[{x_0} = {{\mathrm{e}}^2},k = \dfrac{1}{{{{\mathrm{e}}^2}}}.\]
-
设 $x > 0$,讨论曲线 $y = f\left( x \right)$ 与曲线 $y = m{x^2}\left(m > 0\right) $ 公共点的个数;标注答案当 $x > 0$ 时,
若 $0 < m < \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$,曲线 $y = f\left( x \right)$ 与 $y = m{x^2}$ 没有公共点;
若 $m = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$,曲线 $y = f\left( x \right)$ 与 $y = m{x^2}$ 有一个公共点;
若 $m > \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$,曲线 $y = f\left( x \right)$ 与 $y = m{x^2}$ 有两个公共点.解析曲线 $y = {{\mathrm{e}}^x}$ 与 $ y = m{x^2} $ 的公共点个数等于曲线 $y = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^x}}}{x^2}$ 与 $y = m$ 的公共点个数.
令 $\varphi \left( x \right) = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^x}}}{x^2}$,则\[\varphi '\left( x \right) = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^x}\left( {x - 2} \right)}}{x^3},\]所以\[\varphi '\left( 2 \right) = 0.\]当 $x \in \left( {0,2} \right)$ 时,$\varphi '\left( x \right) < 0$,$\varphi \left( x \right)$ 在 $\left( {0,2} \right)$ 上单调递减;
当 $x \in \left( {2, + \infty } \right)$ 时,$\varphi '\left( x \right) > 0$,$\varphi \left( x \right)$ 在 $\left( {2, + \infty } \right)$ 上单调递增.
∴ $\varphi \left( x \right)$ 在 $\left( {0, + \infty } \right)$ 上的最小值为\[\varphi \left( 2 \right) = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}.\]当 $0 < m < \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$ 时,曲线 $y = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^x}}}{x^2}$ 与 $y = m$ 无公共点;
当 $m = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$ 时,曲线 $y = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^x}}}{x^2}$ 与 $y = m$ 恰有一个公共点;
当 $m > \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$ 时,在 $\left( {0,2} \right)$ 内存在 ${x_1} = \dfrac{1}{\sqrt m }$,使得\[\varphi \left( {x_1} \right) > m,\]在 $\left( {2, + \infty } \right)$ 内存在 ${x_2} = m{{\mathrm{e}}^2}$,使得\[\varphi \left( {x_2} \right) > m,\]而 $\varphi \left(2\right)<m$,所以由 $\varphi \left( x \right)$ 的单调性知,曲线 $y = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^x}}}{x^2}$ 与 $y = m$ 在 $\left( {0, + \infty } \right)$ 上恰有两个公共点.
综上所述,
当 $x > 0$ 时,若 $0 < m < \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$,曲线 $y = f\left( x \right)$ 与 $y = m{x^2}$ 没有公共点;
若 $m = \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$,曲线 $y = f\left( x \right)$ 与 $y = m{x^2}$ 有一个公共点;
若 $m > \dfrac{{{{\mathrm{e}}^2}}}{4}$,曲线 $y = f\left( x \right)$ 与 $y = m{x^2}$ 有两个公共点. -
设 $a < b$,比较 $\dfrac{f\left( a \right) + f\left( b \right)}{2}$ 与 $\dfrac{f\left( b \right) - f\left( a \right)}{b - a}$ 的大小,并说明理由.标注答案$\dfrac{f\left(a\right) + f\left(b\right)}{2} > \dfrac{f\left(b\right) - f\left(a\right)}{b - a}$.解析两个函数 $f(x),g(x)$ 的公共点个数,等价于构造出新函数 $h(x)=f(x)-g(x)$ 的零点个数,此时可以适当选择参变分离、半参变分离或直接分类讨论,若可以参变分离,则首先考虑参变分离.方法一:
可以证明 $\dfrac{f\left(a\right) + f\left(b\right)}{2} > \dfrac{f\left(b\right) - f\left(a\right)}{b - a}$.
事实上,根据不等式的基本性质有\[\begin{split}\dfrac{f\left(a\right) + f\left(b\right)}{2} > \dfrac{f\left(b\right) - f\left(a\right)}{b - a} &\Leftrightarrow \dfrac{{{{\mathrm{e}}^a} + {{\mathrm{e}}^b}}}{2} > \dfrac{{{{\mathrm{e}}^b} - {{\mathrm{e}}^a}}}{b - a}\\
& \Leftrightarrow \dfrac{b - a}{2} > \dfrac{{{{\mathrm{e}}^b} - {{\mathrm{e}}^a}}}{{{{\mathrm{e}}^b} + {{\mathrm{e}}^a}}} \\&\Leftrightarrow \dfrac{b - a}{2} > 1 - \dfrac{{2{{\mathrm{e}}^a}}}{{{{\mathrm{e}}^b} + {{\mathrm{e}}^a}}}\\
&\Leftrightarrow \dfrac{b - a}{2} > 1 - \dfrac{2}{{{{\mathrm{e}}^{b - a}} + 1}}\\&\Leftrightarrow \dfrac {b-a}2+\dfrac 2{\mathrm e^{b-a}+1}-1>0\left(b > a\right).\left(*\right)\end{split}\]令 $\psi \left( x \right) = \dfrac{x}{2} + \dfrac{2}{{{{\mathrm{e}}^x} + 1}} - 1\left( {x \geqslant 0} \right)$,则\[\begin{split}\psi '\left( x \right) &= \dfrac{1}{2} - \dfrac{{2{{\mathrm{e}}^x}}}{{{{\left( {{{\mathrm{e}}^x} + 1} \right)}^2}}}\\& = \dfrac{{{{\left( {{{\mathrm{e}}^x} + 1} \right)}^2} - 4{{\mathrm{e}}^x}}}{{2{{\left( {{{\mathrm{e}}^x} + 1} \right)}^2}}}\\& = \dfrac{{{{\left( {{{\mathrm{e}}^x} - 1} \right)}^2}}}{{2{{\left( {{{\mathrm{e}}^x} + 1} \right)}^2}}} \geqslant 0\end{split}\](当且仅当 $ x = 0 $ 时等号成立),所以 $\psi \left( x \right)$ 在 $\left( {0, + \infty } \right)$ 上单调递增.
所以 $x > 0$ 时,\[\psi \left( x \right) > \psi \left( 0 \right) = 0.\]令 $x = b - a$,即得 $\left(*\right)$ 式.结论得证.
方法二:
可用比较法证明题中不等式,\[\begin{split}\dfrac{f\left( a \right) + f\left( b \right)}{2} - \dfrac{f\left( b \right) - f\left( a \right)}{b - a} &= \dfrac{{{{\mathrm{e}}^b} + {{\mathrm{e}}^a}}}{2} - \dfrac{{{{\mathrm{e}}^b} - {{\mathrm{e}}^a}}}{b - a}\\
&= \dfrac{{b{{\mathrm{e}}^b} + b{{\mathrm{e}}^a} - a{{\mathrm{e}}^b} - a{{\mathrm{e}}^a} - 2{{\mathrm{e}}^b} + 2{{\mathrm{e}}^a}}}{{2\left( {b - a} \right)}} \\&= \dfrac{{{{\mathrm{e}}^a}}}{{2\left( {b - a} \right)}}\left[ {\left( {b - a} \right){{\mathrm{e}}^{b - a}} + \left( {b - a} \right) - 2{{\mathrm{e}}^{b - a}} + 2} \right].\end{split}\]设函数 $u\left( x \right) = x{{\mathrm{e}}^x} + x - 2{{\mathrm{e}}^x} + 2\left( {x \geqslant 0} \right)$,则\[u'\left( x \right) = {{\mathrm{e}}^x} + x{{\mathrm{e}}^x} + 1 - 2{{\mathrm{e}}^x}.\]令 $h\left( x \right) = u'\left( x \right)$,则\[h' \left( x \right) = {{\mathrm{e}}^x} + {{\mathrm{e}}^x} + x{{\mathrm{e}}^x} - 2{{\mathrm{e}}^x} = x{{\mathrm{e}}^x} \geqslant 0\](当且仅当 $x = 0$ 时等号成立),∴ $u'\left( x \right)$ 单调递增,
∴当 $x > 0$ 时,$u'\left( x \right) > u'\left( 0 \right) = 0$,∴ $u\left( x \right)$ 单调递增.
当 $x > 0$ 时,$u\left( x \right) > u\left( 0 \right) = 0$.
令 $x = b - a$,则得\[\left( {b - a} \right){{\mathrm{e}}^{b - a}} + \left( {b - a} \right) - 2{{\mathrm{e}}^{b - a}} + 2 > 0,\]所以\[\dfrac{{{{\mathrm{e}}^b} + {{\mathrm{e}}^a}}}{2} - \dfrac{{{{\mathrm{e}}^b} - {{\mathrm{e}}^a}}}{b - a} > 0,\]所以\[\dfrac{f\left( a \right) + f\left( b \right)}{2} > \dfrac{f\left( b \right) - f\left( a \right)}{b - a}.\]
题目
问题1
答案1
解析1
备注1
问题2
答案2
解析2
备注2
问题3
答案3
解析3
备注3