已知 $A=\left\{x\left|x^2<x\right.\right\},B=\left\{x\left|x^2<\log_a x\right.\right\}$,且 $B\subsetneqq A$,求实数 $a$ 的取值范围.
【难度】
【出处】
2016年全国高中数学联赛湖北省预赛
【标注】
【答案】
$(0,1)\cup\left[{\rm e}^{\frac1 {2\rm e}},+\infty\right)$
【解析】
易知 $A=\left\{x\mid 0<x<1 \right\}$,显然有 $a>0$ 且 $a\ne 1$.
① 当 $0<a<1$ 时,若 $x^2<\log_ax$,则必有 $0<x<1$,此时恒有 $B \subset A$.
② 当 $a>1$ 时,对于满足 $0<x<1$ 的任意 $x$,一定有 $x^2>0,\log_ax<0$,此时必有 $x^2>\log_ax$,所以,$A\cap B=\varnothing$.又 $B \subsetneqq A$,所以 $B = \varnothing$.
设 $f(x)=x^2-\log_ax$,则 $B=\varnothing$ 等价于:$f(x)\geqslant 0$ 在 $(0,+\infty)$ 上恒成立.
令\[f'(x)=2x-\dfrac 1{x\ln a}=0,\]得 $x_0 =\sqrt {\dfrac 1{2\ln a}}$,可知:$f(x)$ 在 $(0,x_0)$ 上单调递减,在 $(x_0,+\infty)$ 上单调递增.所以,$f(x)$ 的最小值为 $f(x_0)$.
要使得 $f(x)\geqslant 0$ 在 $(0,+\infty)$ 上恒成立,只需 $f(x_0) \geqslant 0$ 即可.\[\begin{split}f(x)&\geqslant 0\Leftrightarrow \dfrac 1{2\ln a}-\log_a \sqrt{\dfrac 1{2\ln a}} \geqslant 0\\&\Leftrightarrow \dfrac 1{2\ln a}-\dfrac{\dfrac 1 2 \ln \dfrac 1{2\ln a}}{\ln a}\geqslant 0\\&\Leftrightarrow 1+\ln(2\ln a)\geqslant 0\\&\Leftrightarrow a\geqslant {\rm e}^{\frac1 {2\rm e}}.\end{split}\]综合 ①② 可知:实数 $a$ 的取值范围 $(0,1)\cup\left[{\rm e}^{\frac1 {2\rm e}},+\infty\right)$.
① 当 $0<a<1$ 时,若 $x^2<\log_ax$,则必有 $0<x<1$,此时恒有 $B \subset A$.
② 当 $a>1$ 时,对于满足 $0<x<1$ 的任意 $x$,一定有 $x^2>0,\log_ax<0$,此时必有 $x^2>\log_ax$,所以,$A\cap B=\varnothing$.又 $B \subsetneqq A$,所以 $B = \varnothing$.
设 $f(x)=x^2-\log_ax$,则 $B=\varnothing$ 等价于:$f(x)\geqslant 0$ 在 $(0,+\infty)$ 上恒成立.
令\[f'(x)=2x-\dfrac 1{x\ln a}=0,\]得 $x_0 =\sqrt {\dfrac 1{2\ln a}}$,可知:$f(x)$ 在 $(0,x_0)$ 上单调递减,在 $(x_0,+\infty)$ 上单调递增.所以,$f(x)$ 的最小值为 $f(x_0)$.
要使得 $f(x)\geqslant 0$ 在 $(0,+\infty)$ 上恒成立,只需 $f(x_0) \geqslant 0$ 即可.\[\begin{split}f(x)&\geqslant 0\Leftrightarrow \dfrac 1{2\ln a}-\log_a \sqrt{\dfrac 1{2\ln a}} \geqslant 0\\&\Leftrightarrow \dfrac 1{2\ln a}-\dfrac{\dfrac 1 2 \ln \dfrac 1{2\ln a}}{\ln a}\geqslant 0\\&\Leftrightarrow 1+\ln(2\ln a)\geqslant 0\\&\Leftrightarrow a\geqslant {\rm e}^{\frac1 {2\rm e}}.\end{split}\]综合 ①② 可知:实数 $a$ 的取值范围 $(0,1)\cup\left[{\rm e}^{\frac1 {2\rm e}},+\infty\right)$.
答案
解析
备注